۱۳۹۳-۴-۱۱، ۱۲:۱۷ عصر
وقتي يک فايل را از روي هارد ديسک کامپيوتر خود حذف يا Delete ميکنيد فايل روي هارد ديسک موجود است و حتي وقتي سطل بازيافت (Recycle Bin) را نيز خالي ميکنيد بازهم وضعيت آن فايل فرقي نکرده است.
اگر اين موضوع را ندانيد، اين امکان را فراهم آوردهايد تا ساير افراد در حالي که شما فکر ميکنيد برخي از فايلهاي مهم تان را پاک کردهايد آنها را بازيابي و مورد استفاده قرار دهند و اهميت مسئله زماني چند برابر ميشود که هارد ديسکتان را به همراه رايانه تان به شخص ديگري بفروشيد.
وقتي يک فايل را حذف مي کنيم چه اتفاقي مي افتد؟
سيستمعاملها مکان فايلها بر روي هارد ديسک را از طريق اشارهگرها (Pointers) دنبال ميکنند. هر فولدر و فايل بر روي هارد ديسک کامپيوتر شما داراي يک اشارهگر ميباشد که به ويندوز اطلاع ميدهد ديتا يا اطلاعات مرتبط به فايل موردنظر محل استقرارش در کجاي هارد آغاز و در کجا پايان مييابد.
زماني که يک فايل را حذف ميکنيد در اصل ويندوز اشارهگر مرتبط را حذف و سکتور حاوي ديتاي آن فايل را با عنوان قابل دسترس علامتگذاري مينمايد. از ديدگاه فايل سيستم، فايل مذکور ديگر بر روي هارد درايو وجود ندارد و سکتورهاي حاوي اطلاعات آن فضاي خالي (Free Space) محسوب ميشوند، هر چند تا زماني که ويندوز اطلاعات جديدي را بر روي اين سکتورها ذخيرهسازي نکند هنوز هم اطلاعات فايل حذف شده قابل بازيابي خواهند بود.
يک نرمافزار بازيابي که اصطلاحاً به آنها ريکاوري (Recovery) نيز گفته ميشود ميتواند هارد ديسک را مورد اسکن قرار داده و چنين فايلهايي را که ظاهر حذف شدهاند را بازيابي و مجدد ذخيرهسازي کند. اگر بخشي از اطلاعات فايل توسط اطلاعات يک فايل ديگر جايگزين شده باشد بديهي است که نرمافزار ريکاوري فقط ميتواند اطلاعات باقيمانده را بازيابي کند که محصول نهايي يک فايل به احتمال زياد آسيب ديده خواهد بود.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
چرا فايل هاي حذف شده بلافاصله پاک نمي شوند؟
اگر از خودتان ميپرسيد چرا کامپيوتر من بعد از حذف يک فايل بلافاصله آن فايل را به صورت کامل حذف نمينمايد بايد بگويم پاسخ اين پرسش بسيار ساده است. حذف اشارهگر يک فايل و علامتگذاري فضاي مرتبط به آن به عنوان فضاي خالي عملياتي بسيار سريع محسوب ميشود و در مقابل حذف کردن واقعي يک فايل با بازنويسي اطلاعات بر روي فضاي مرتبط به آن بسيار بيشتر زمان ميبرد.
براي مثال اگر يک فايل ?? گيگابايتي را از روي هارد خود حذف کنيد تقريباً عمليات حذف بلافاصله اتفاق خواهد افتاد ولي اگر بنا را بر حذف کردن واقعي اطلاعات آن فايل از طريق بازنويسي اطلاعات جديد بر روي سکتورهاي هارد درايو بگذاريم حذف فايل مورد بحث ميتواند به اندازه کپي کردن يک فايل ?? گيگابايتي بر روي هارد ديسک از شما زمان ببرد.
لذا به منظور صرفهجويي در زمان و افزايش کارايي وقتي يک فايل را حذف ميکنيد ويندوز و ساير سيستمعاملها اطلاعات آن را به صورت کامل حذف نمينمايند. اگر قصد داريد يک فايل را به صورت کامل حذف نمائيد ميتوانيد از ابزارهاي File-Shredding استفاده نمائيد که در ادامه اشاره? مختصري به چند مورد از آنها خواهيم داشت.
عملکرد هاردهاي SSD متفاوت است: بد نيست بدانيد يک استثنا نيز وجود دارد و مجموعه اطلاعاتي که در بالا ارائه شد در مورد درايوهاي SSD که از TRIM پشتيباني به عمل ميکنند (همه? هاردهاي SSD امروزي از TRIM پشتيباني ميکنند) صادق نيست و فايلهاي حذف شده از روي اينگونه فايلها بلافاصله پاکسازي شده و ديگر قابل بازيابي نميباشند.
اطلاعات نميتواند بر روي سلولهاي فلش بازنويسي شود و براي ذخيره سازي اطلاعات جديد لازم است محتواي حافظه فلش ابتدا پاکسازي شود، لذا سيستمعامل شما بلافاصله پس از دريافت دستور حذف يک فايل آن را کاملاً پاکسازي ميکند تا پروسه? Write يا ذخيرهسازي اطلاعات جديد در آينده را سرعت بخشد. البته همين مسئله باعث ميشود در طول زمان سرعت Write اطلاعات بر روي هاردهاي SSD کاهش يابد.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
بازيابي فايلهاي حذف شده:
اگر بر حسب اتفاق يک فايل مهم را حذف کرديد و نيازمند بازيابي آن هستيد لازم است حداقل دو نکته را به خاطر بسپاريد:
?.فايل را هر چه سريعتر و در کوتاهترين زمان ممکن از حذف آن بازيابي کنيد: از آنجايي که ويندوز به صورت دائم در حال ذخيرهسازي اطلاعات بر روي هارد ديسک شما است احتمال اينکه بر روي سکتورهاي مرتبط به فايل حذف شده اطلاعات جديدي ذخيرهسازي شود امري دور از دسترس نيست. اگر ميخواهيد فايل حذف شده صحيح و سالم بازيابي شود بهتر است عمليات بازيابي را بلافاصله و در کوتاهترين زمان ممکن پس از حذف آن آغاز کنيد.
?. تا قبل از شروع عمليات بازيابي تا جايي که ميتوانيد از هارد کمتر استفاده کنيد: بهترين راه براي بازيابي اطلاعات يک فايل از روي هارد ديسک خاموش کردن کامپيوتر بلافاصله پس از حذف فايل و متصل کردن هارد ديسک به يک کامپيوتر ديگر مي باشد تا اطلاعات را با سيستمعامل آن کامپيوتر که از روي هارد ديسکي به غير از هارد ديسک حاوي اطلاعات حذف شده بوت ميگردد بازيابي نماييم. اگر در وضعيت عادي مثلاً قصد نصب يک نرمافزار ريکاوري را داشته باشيد ممکن است فايلهاي نصب نرمافزار ريکاوري خودشان جايگزين اطلاعات حذف شده گردند و کل عمليات بازيابي را به مشکل مواجه نمايند.
ويندوز داراي يک ابزار داخلي براي اسکن هارد درايو به منظور بازيابي اطلاعات و فايلهاي حذف شده نيست، اما ابزارهاي جانبي بسياري وجود دارند که ميتوانند اينکار را به سادگي براي شما انجام دهند. Recuva براي مثال يکي از اين ابزارهاست که يکي از بهترين عملکردها را در زمينه بازيابي فايلها دارد و تقريباً استفاده از آن براي عموم کاربران ساده است.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
جلوگيري از بازيابي
اگر بر روي کامپيوتر خود اطلاعات حساسي مثل اطلاعات مالي و تجاري يا تصاوير خانوادگي و… داريد و نگران اين موضوع هستيد که فردي بعد از حذف اين اطلاعات دست به بازيابي آنها بزند راه حلهاي مناسبي براي رفع اين نگراني وجود دارد.
در اين موارد ميتوانيد از ابزاري استفاده کنيد که به صورت خودکار فضاي خالي يا همان Free Space هارد ديسک شما را با ذخيرهسازي يکسري اطلاعات خاص خودش پاکسازي مينمايد و به اين ترتيب همه فايلهاي حذف شده به صورت کامل پاکسازي و غيرقابل بازيابي ميشوند. براي مثال ابزار Drive Wiper که در نرمافزار چند منظوره CCleaner ارائه شده است ميتواند اينکار را به خوبي براي شما انجام دهد.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
توجه داشته باشيد نرمافزارهاي مثل CCleaner و يا ابزارهاي File-Shredding براي پاکسازي هارد ديسک شما از فايلهاي حذف شده به زماني بسيار بيشتر از زماني که براي حذف يک فايل لازم است نياز دارند و لذا پاکسازي دائمي هارد ديسک با اين نرمافزارها بابت حذف کردن هر فايل نميتواند ايده? مناسبي باشد.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
براي اينکه از بازيابي هر گونه اطلاعاتي توسط ساير افراد جلوگيري نماييد ميتوانيد از برنامههاي موسوم به disk-wiping نيز استفاده کنيد. برنامههايي مثل (DBAN (Darik’s Boot and Nuke و ابتدا يک نسخه از آن را بر روي يک سيدي رايت نموده و بعد کامپيوتر خود را از روي آن سيدي بوت کنيد تا هر آنچه بر روي هارد کامپيوتر شما وجود دارد را پاکسازي نمايد، اين ابزار کليه فايلهاي شخصي، سيستمعامل کامپيوتر و… را با بازنويسي اطلاعات بياستفاده بر روي هارد به صورت کامل پاکسازي ميکند و در نهايت يک هارد ديسک کاملاً پاکسازي شده از هر نوع اطلاعات را به شما تحويل ميدهد.
اگر اين موضوع را ندانيد، اين امکان را فراهم آوردهايد تا ساير افراد در حالي که شما فکر ميکنيد برخي از فايلهاي مهم تان را پاک کردهايد آنها را بازيابي و مورد استفاده قرار دهند و اهميت مسئله زماني چند برابر ميشود که هارد ديسکتان را به همراه رايانه تان به شخص ديگري بفروشيد.
وقتي يک فايل را حذف مي کنيم چه اتفاقي مي افتد؟
سيستمعاملها مکان فايلها بر روي هارد ديسک را از طريق اشارهگرها (Pointers) دنبال ميکنند. هر فولدر و فايل بر روي هارد ديسک کامپيوتر شما داراي يک اشارهگر ميباشد که به ويندوز اطلاع ميدهد ديتا يا اطلاعات مرتبط به فايل موردنظر محل استقرارش در کجاي هارد آغاز و در کجا پايان مييابد.
زماني که يک فايل را حذف ميکنيد در اصل ويندوز اشارهگر مرتبط را حذف و سکتور حاوي ديتاي آن فايل را با عنوان قابل دسترس علامتگذاري مينمايد. از ديدگاه فايل سيستم، فايل مذکور ديگر بر روي هارد درايو وجود ندارد و سکتورهاي حاوي اطلاعات آن فضاي خالي (Free Space) محسوب ميشوند، هر چند تا زماني که ويندوز اطلاعات جديدي را بر روي اين سکتورها ذخيرهسازي نکند هنوز هم اطلاعات فايل حذف شده قابل بازيابي خواهند بود.
يک نرمافزار بازيابي که اصطلاحاً به آنها ريکاوري (Recovery) نيز گفته ميشود ميتواند هارد ديسک را مورد اسکن قرار داده و چنين فايلهايي را که ظاهر حذف شدهاند را بازيابي و مجدد ذخيرهسازي کند. اگر بخشي از اطلاعات فايل توسط اطلاعات يک فايل ديگر جايگزين شده باشد بديهي است که نرمافزار ريکاوري فقط ميتواند اطلاعات باقيمانده را بازيابي کند که محصول نهايي يک فايل به احتمال زياد آسيب ديده خواهد بود.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
چرا فايل هاي حذف شده بلافاصله پاک نمي شوند؟
اگر از خودتان ميپرسيد چرا کامپيوتر من بعد از حذف يک فايل بلافاصله آن فايل را به صورت کامل حذف نمينمايد بايد بگويم پاسخ اين پرسش بسيار ساده است. حذف اشارهگر يک فايل و علامتگذاري فضاي مرتبط به آن به عنوان فضاي خالي عملياتي بسيار سريع محسوب ميشود و در مقابل حذف کردن واقعي يک فايل با بازنويسي اطلاعات بر روي فضاي مرتبط به آن بسيار بيشتر زمان ميبرد.
براي مثال اگر يک فايل ?? گيگابايتي را از روي هارد خود حذف کنيد تقريباً عمليات حذف بلافاصله اتفاق خواهد افتاد ولي اگر بنا را بر حذف کردن واقعي اطلاعات آن فايل از طريق بازنويسي اطلاعات جديد بر روي سکتورهاي هارد درايو بگذاريم حذف فايل مورد بحث ميتواند به اندازه کپي کردن يک فايل ?? گيگابايتي بر روي هارد ديسک از شما زمان ببرد.
لذا به منظور صرفهجويي در زمان و افزايش کارايي وقتي يک فايل را حذف ميکنيد ويندوز و ساير سيستمعاملها اطلاعات آن را به صورت کامل حذف نمينمايند. اگر قصد داريد يک فايل را به صورت کامل حذف نمائيد ميتوانيد از ابزارهاي File-Shredding استفاده نمائيد که در ادامه اشاره? مختصري به چند مورد از آنها خواهيم داشت.
عملکرد هاردهاي SSD متفاوت است: بد نيست بدانيد يک استثنا نيز وجود دارد و مجموعه اطلاعاتي که در بالا ارائه شد در مورد درايوهاي SSD که از TRIM پشتيباني به عمل ميکنند (همه? هاردهاي SSD امروزي از TRIM پشتيباني ميکنند) صادق نيست و فايلهاي حذف شده از روي اينگونه فايلها بلافاصله پاکسازي شده و ديگر قابل بازيابي نميباشند.
اطلاعات نميتواند بر روي سلولهاي فلش بازنويسي شود و براي ذخيره سازي اطلاعات جديد لازم است محتواي حافظه فلش ابتدا پاکسازي شود، لذا سيستمعامل شما بلافاصله پس از دريافت دستور حذف يک فايل آن را کاملاً پاکسازي ميکند تا پروسه? Write يا ذخيرهسازي اطلاعات جديد در آينده را سرعت بخشد. البته همين مسئله باعث ميشود در طول زمان سرعت Write اطلاعات بر روي هاردهاي SSD کاهش يابد.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
بازيابي فايلهاي حذف شده:
اگر بر حسب اتفاق يک فايل مهم را حذف کرديد و نيازمند بازيابي آن هستيد لازم است حداقل دو نکته را به خاطر بسپاريد:
?.فايل را هر چه سريعتر و در کوتاهترين زمان ممکن از حذف آن بازيابي کنيد: از آنجايي که ويندوز به صورت دائم در حال ذخيرهسازي اطلاعات بر روي هارد ديسک شما است احتمال اينکه بر روي سکتورهاي مرتبط به فايل حذف شده اطلاعات جديدي ذخيرهسازي شود امري دور از دسترس نيست. اگر ميخواهيد فايل حذف شده صحيح و سالم بازيابي شود بهتر است عمليات بازيابي را بلافاصله و در کوتاهترين زمان ممکن پس از حذف آن آغاز کنيد.
?. تا قبل از شروع عمليات بازيابي تا جايي که ميتوانيد از هارد کمتر استفاده کنيد: بهترين راه براي بازيابي اطلاعات يک فايل از روي هارد ديسک خاموش کردن کامپيوتر بلافاصله پس از حذف فايل و متصل کردن هارد ديسک به يک کامپيوتر ديگر مي باشد تا اطلاعات را با سيستمعامل آن کامپيوتر که از روي هارد ديسکي به غير از هارد ديسک حاوي اطلاعات حذف شده بوت ميگردد بازيابي نماييم. اگر در وضعيت عادي مثلاً قصد نصب يک نرمافزار ريکاوري را داشته باشيد ممکن است فايلهاي نصب نرمافزار ريکاوري خودشان جايگزين اطلاعات حذف شده گردند و کل عمليات بازيابي را به مشکل مواجه نمايند.
ويندوز داراي يک ابزار داخلي براي اسکن هارد درايو به منظور بازيابي اطلاعات و فايلهاي حذف شده نيست، اما ابزارهاي جانبي بسياري وجود دارند که ميتوانند اينکار را به سادگي براي شما انجام دهند. Recuva براي مثال يکي از اين ابزارهاست که يکي از بهترين عملکردها را در زمينه بازيابي فايلها دارد و تقريباً استفاده از آن براي عموم کاربران ساده است.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
جلوگيري از بازيابي
اگر بر روي کامپيوتر خود اطلاعات حساسي مثل اطلاعات مالي و تجاري يا تصاوير خانوادگي و… داريد و نگران اين موضوع هستيد که فردي بعد از حذف اين اطلاعات دست به بازيابي آنها بزند راه حلهاي مناسبي براي رفع اين نگراني وجود دارد.
در اين موارد ميتوانيد از ابزاري استفاده کنيد که به صورت خودکار فضاي خالي يا همان Free Space هارد ديسک شما را با ذخيرهسازي يکسري اطلاعات خاص خودش پاکسازي مينمايد و به اين ترتيب همه فايلهاي حذف شده به صورت کامل پاکسازي و غيرقابل بازيابي ميشوند. براي مثال ابزار Drive Wiper که در نرمافزار چند منظوره CCleaner ارائه شده است ميتواند اينکار را به خوبي براي شما انجام دهد.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
توجه داشته باشيد نرمافزارهاي مثل CCleaner و يا ابزارهاي File-Shredding براي پاکسازي هارد ديسک شما از فايلهاي حذف شده به زماني بسيار بيشتر از زماني که براي حذف يک فايل لازم است نياز دارند و لذا پاکسازي دائمي هارد ديسک با اين نرمافزارها بابت حذف کردن هر فايل نميتواند ايده? مناسبي باشد.
ريکاور کردن فايل, ترفندهاي کامپيوتري
براي اينکه از بازيابي هر گونه اطلاعاتي توسط ساير افراد جلوگيري نماييد ميتوانيد از برنامههاي موسوم به disk-wiping نيز استفاده کنيد. برنامههايي مثل (DBAN (Darik’s Boot and Nuke و ابتدا يک نسخه از آن را بر روي يک سيدي رايت نموده و بعد کامپيوتر خود را از روي آن سيدي بوت کنيد تا هر آنچه بر روي هارد کامپيوتر شما وجود دارد را پاکسازي نمايد، اين ابزار کليه فايلهاي شخصي، سيستمعامل کامپيوتر و… را با بازنويسي اطلاعات بياستفاده بر روي هارد به صورت کامل پاکسازي ميکند و در نهايت يک هارد ديسک کاملاً پاکسازي شده از هر نوع اطلاعات را به شما تحويل ميدهد.