۱۳۹۱-۲-۷، ۰۴:۲۳ عصر
تخریب یک گور دخمه ساسانی + تصویر!
چندی پیش یک گوردخمه ساسانی در سمت راست رودخانه بزرگ خیرآباد، در مسیر جاده ارتباطی گچساران به دهدشت تخریب و با بلوک سیمانی و سرامیک نوسازی شد.
چندی پیش یک گوردخمه ساسانی در سمت راست رودخانه بزرگ خیرآباد، در مسیر جاده ارتباطی گچساران به دهدشت تخریب و با بلوک سیمانی و سرامیک نوسازی شد. به گفته اهالی بومی تخریب و نوسازی این گوردخمه پیش از تعطیلات نوروزی با هزینه شخصی فردی که خود را ''خَیِر'' اعلام کرد انجام شد. برخی اهالی این مکان را مقدس و محل دفن یک امامزاده میدانند، این در حالی است که این امامزاده در سامانه اداره اوقاف و امور خیریه به ثبت نرسیده است.
گوردخمه ساسانی در مسیر ارتباطی باستانی خوزستان به فارس که با نام جاده شاهی معروف است واقع است. این جاده باستانی میان شوش پایتخت زمستانی و تخت جمشید پایتخت تابستانی هخامنشیان کشیده شده بود و در مسیر آن بناهای یادمانی زیادی ساخته شده است. درست در روبروی محل واقع شدن این گوردخمه و در جانب چپ رودخانه چهارطاقی معروف خیر آباد واقع است. همچنین در کنار بنای چهارطاقی، باقیمانده دو پل دوره ساسانی و یک پل دوره اسلامی (سلجوقی) و مرقد یک امامزاده نیز هست.
«مهرداد دولتخواه»، باستان شناس که این منطقه را پیش و پس از تخریب و نوسازی از نزدیک دیده است با اعلام این خبر به CHN می گوید: «خیر آباد کنونی که قبلا آنرا فرزوک مینامیدند بنا به تقسیمات کشور جزو دهستان "لیشتر" بخش مرکزی شهرستان گچساران و در 30 کیلومتری شرق بهبهان واقع شده است. خیرآباد که در متون و منابع جغرافیائی مسلمانان در قرون وسطی فرزوک نامیده میشد به کوره ارجان تعلق داشته و در همسایگی ناحیه جلادجان و گنبد ملجان در حد مرزی کوره شاپور خوره بر سر راه کاروانی فارس به خوزستان بوده واقع است.»
دولتخواه میافزاید: «حمدالله مستوفی در نزهه القلوب مینویسد خبس و فرزوک و هندیجان این نواحی میان ارجان و دیگر اعمال فارس است. گاوبه نیز از فرزوک یاد کرده و با تکیه بر منابع جغرافیای تاریخی همچون نوشتههای استخری و ابن حوقل از رود شیرین و سفرنامههای اواخر دوره آل بویه موقعیت این ناحیه را این گونه تعیین میکند :”فرزوک بخش علیائی دره خیرآباد شیرین تا قسمت جنوبی آبادی خیرآباد کنونی نام برده شده است.»
بر این اساس آمده است «این ناحیه محدود بود از باختر به ناحیه ارجان و از شمال به بلاد شاپور از خاور به ملجان و شاید به دیر ایوب و دیر العمر و از جنوب به جلادجان. بزرگترین نقطه مسکونی آن در محلی بوده که امروزه با خرابههای کلگه عاشق شناخته میشود که گویا با همان شهر قرون وسطائی فرزوک است شباهت دارد.»
این باستان شناس تصریح می کند: " ادامه رودخانه نازمکان در این محل به رودخانه خیرآباد معروف و نقطه تلاقی مرز استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد است. این گور دخمه که امروزه کاربریش به امامزاده تغییر کرده به گفته مردم بومی چند سال پیش هیچ نامی نداشت در خرابه های کلگه هاشق(عاشق) قرار دارد، حالا اما با تغییراتی که در اثر داده شد یک گنبد روی بنا ساخته شده ولی ساختمان زیر این گنبد که مجزا از است یک ورودی کوتاه دارد که برای ورود به آن باید خم شد. این خاصیت تقریبأ در اغلب مکان های مقدس باستانی مرسوم بوده و در این گور دخمه نیز هست.
دولتخواه میافزاید: «پیش از این با وارد شدن به این قسمت به محل آماده کردن استخوانها و مراسم تدفین میرسیدیم، که بعد از یک راهرو تنگ واقع بود، اما در تخریب و تغییرات جدید آن راهرو تعریض شده و به یک 4 ایوانی ختم میشود که قبری در وسط آن قرار دارد که اهالی معتقدند متعلق به امام زاده است. این در حالی است که اداره اوقاف این امامزاده را به رسمیت نمیشناسد و آن را ثبت نکرده است. با این حال در دهنه همه ایوانها استودانهایی به شکل سوراخهایی به قطر تقریبی 50 سانتیمتر وجود دارد که پیش از این با ملات گچ پوشانده شده بود ولی کاملأ قابل تشخیص بودهاند، حالا سرامیک شدهاست. من از چند نفری که در محل حضور داشتند سوال پرسیدم آنها گفتند فردی که با هزینه شخصی خودش این کار را انجام داده، و دلیل آن نیز فضای تنگ و تاریک امامزاده و اذیت شدن زائران آن اعلام شد.»
پیش از این هم بر اساس خبری که CHN منتشر کرد اثر ملی چهارطاقی خیرآباد که جزو معدود چهارطاقیهای سالم و باقیمانده از زمان ساسانیان به حساب میآمد در یک پروژه مرمتی توسط اداره میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد با مصالحی مانند سیمان مرمت شد که با مصالح و سازه اصلی این این اثر همخوانی ندارد.
گوردخمه ساسانی در مسیر ارتباطی باستانی خوزستان به فارس که با نام جاده شاهی معروف است واقع است. این جاده باستانی میان شوش پایتخت زمستانی و تخت جمشید پایتخت تابستانی هخامنشیان کشیده شده بود و در مسیر آن بناهای یادمانی زیادی ساخته شده است. درست در روبروی محل واقع شدن این گوردخمه و در جانب چپ رودخانه چهارطاقی معروف خیر آباد واقع است. همچنین در کنار بنای چهارطاقی، باقیمانده دو پل دوره ساسانی و یک پل دوره اسلامی (سلجوقی) و مرقد یک امامزاده نیز هست.
«مهرداد دولتخواه»، باستان شناس که این منطقه را پیش و پس از تخریب و نوسازی از نزدیک دیده است با اعلام این خبر به CHN می گوید: «خیر آباد کنونی که قبلا آنرا فرزوک مینامیدند بنا به تقسیمات کشور جزو دهستان "لیشتر" بخش مرکزی شهرستان گچساران و در 30 کیلومتری شرق بهبهان واقع شده است. خیرآباد که در متون و منابع جغرافیائی مسلمانان در قرون وسطی فرزوک نامیده میشد به کوره ارجان تعلق داشته و در همسایگی ناحیه جلادجان و گنبد ملجان در حد مرزی کوره شاپور خوره بر سر راه کاروانی فارس به خوزستان بوده واقع است.»
دولتخواه میافزاید: «حمدالله مستوفی در نزهه القلوب مینویسد خبس و فرزوک و هندیجان این نواحی میان ارجان و دیگر اعمال فارس است. گاوبه نیز از فرزوک یاد کرده و با تکیه بر منابع جغرافیای تاریخی همچون نوشتههای استخری و ابن حوقل از رود شیرین و سفرنامههای اواخر دوره آل بویه موقعیت این ناحیه را این گونه تعیین میکند :”فرزوک بخش علیائی دره خیرآباد شیرین تا قسمت جنوبی آبادی خیرآباد کنونی نام برده شده است.»
بر این اساس آمده است «این ناحیه محدود بود از باختر به ناحیه ارجان و از شمال به بلاد شاپور از خاور به ملجان و شاید به دیر ایوب و دیر العمر و از جنوب به جلادجان. بزرگترین نقطه مسکونی آن در محلی بوده که امروزه با خرابههای کلگه عاشق شناخته میشود که گویا با همان شهر قرون وسطائی فرزوک است شباهت دارد.»
این باستان شناس تصریح می کند: " ادامه رودخانه نازمکان در این محل به رودخانه خیرآباد معروف و نقطه تلاقی مرز استان های خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد است. این گور دخمه که امروزه کاربریش به امامزاده تغییر کرده به گفته مردم بومی چند سال پیش هیچ نامی نداشت در خرابه های کلگه هاشق(عاشق) قرار دارد، حالا اما با تغییراتی که در اثر داده شد یک گنبد روی بنا ساخته شده ولی ساختمان زیر این گنبد که مجزا از است یک ورودی کوتاه دارد که برای ورود به آن باید خم شد. این خاصیت تقریبأ در اغلب مکان های مقدس باستانی مرسوم بوده و در این گور دخمه نیز هست.
دولتخواه میافزاید: «پیش از این با وارد شدن به این قسمت به محل آماده کردن استخوانها و مراسم تدفین میرسیدیم، که بعد از یک راهرو تنگ واقع بود، اما در تخریب و تغییرات جدید آن راهرو تعریض شده و به یک 4 ایوانی ختم میشود که قبری در وسط آن قرار دارد که اهالی معتقدند متعلق به امام زاده است. این در حالی است که اداره اوقاف این امامزاده را به رسمیت نمیشناسد و آن را ثبت نکرده است. با این حال در دهنه همه ایوانها استودانهایی به شکل سوراخهایی به قطر تقریبی 50 سانتیمتر وجود دارد که پیش از این با ملات گچ پوشانده شده بود ولی کاملأ قابل تشخیص بودهاند، حالا سرامیک شدهاست. من از چند نفری که در محل حضور داشتند سوال پرسیدم آنها گفتند فردی که با هزینه شخصی خودش این کار را انجام داده، و دلیل آن نیز فضای تنگ و تاریک امامزاده و اذیت شدن زائران آن اعلام شد.»
پیش از این هم بر اساس خبری که CHN منتشر کرد اثر ملی چهارطاقی خیرآباد که جزو معدود چهارطاقیهای سالم و باقیمانده از زمان ساسانیان به حساب میآمد در یک پروژه مرمتی توسط اداره میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد با مصالحی مانند سیمان مرمت شد که با مصالح و سازه اصلی این این اثر همخوانی ندارد.