۱۳۹۱-۴-۲۶، ۰۷:۰۶ عصر
انواع راهها
تعريف راه و خيابان در آئين نامه طراحي راههاي شهري ـ بخش مباني (وزارت مسكن وشهرسازي، 1374) چنين آمده است : « مجموعهاي است كه براي عبور وسايل نقليه موتوري، دوچرخه و پياده ساخته ميشود. به راه در داخل آبادانيها، خيابان نيز اطلاق ميشود، مگر در مورد راههايي كه عملكرد برون شهري دارند ولي از داخل اين مناطق ميگذرند (راههاي شرياني درجه 1) كه اطلاق خيابان به آنها معمول نيست.»
از نظر نحوه تعيين مشخصات هندسي ، راههاي شهري به سه گروه كلي متمايز از يكديگر طبقهبندي ميشوند كه عمدتاً با توجه به نقش آنها تعريف ميشوند :
راههاي شرياني درجه 1 ، شرياني درجه 2 و خيابانهاي محلي .
راههاي شهري شش نقش اصلي برعهده دارند كه عبارتند از :
فراهم آوردن امكان جابجايي براي وسايل نقليه موتوري (نقش جابجايي).
فراهم آوردن امكان دسترسي وسايل نقليه موتوري به بناها و تأسيسات (نقش دسترسي).
ايجاد بستري براي ارتباطات اجتماعي نظير كار، گردش ، بازي و ملاقات (نقش اجتماعي).
شكل دادن به ساختار معماري (نقش معماري شهري).
تأثير در آب و هواي محيط اطراف راه (نقش تأثيرات آب و هوايي)
تأثير در اقتصاد شهر (نقش اقتصادي)
از شش نقش فوق الذكر، سه نقش جابجايي ، دسترسي و اجتماعي ، معيارهاي اصلي طبقهبندي راههاي شهرياند به طوري كه :
در راههاي شرياني درجه 1 ، جابجايي تنها نقش اصلي است و نقشهاي دسترسي و اجتماعي به نفع آنها تنظيم ميشوند.
در راههاي شرياني درجه 2 ، نقشهاي جابجايي و دسترسي هر دو اصلي است و نقش اجتماعي راه به نفع اين دو نقش تنظيم ميشود.
در خيابانهاي محلي ، هر سه نقش جابجايي ، دسترسي و اجتماعي اصلياند و به آنها توجه يكسان ميشود. از آنجا كه بطور طبيعي غلبه با وسايل نقليه موتوري است، رعايت نقش اجتماعي ايجاد ميكند كه سرعت و حجم ترافيك موتوري به شدت تحت نظر گرفته شود.
با توجه به نقش راهها ، راه شرياني درجه 1، راهي است كه در طراحي و بهرهبرداري از آن به جابجايي وسايل نقليه موتوري برتري داده شود. براي رعايت اين برتري ، دسترسي وسايل نقليه موتوري و همچنين عبور پيادهها از عرض راه تنظيم ميشود. راههاي شرياني درجه 1، ارتباط با شبكه راههاي برون شهري را تأمين مي كنند. با اعمال درجات مختلفي در كنترل دسترسي ، راههاي شرياني درجه 1 به آزاد راه ، بزرگراه و راه عبوري دسته بندي ميشوند :
آزاد راه، راهي است كه در تمام طول آن ، ترافيك دو طرف به طور فيزيكي از يكديگر جداست و جريان ترافيك در آن بدون وقفه (آزاد) است و تقاطع همسطح در آن وجود ندارد.
بزرگراه ، راهي است كه ترافيك دو طرف آن به طور فيزيكي از يكديگر جداست و در طولهاي قابل ملاحظه اي از آن ميتوان جريان ترافيك را پيوسته فرض كرد. بزرگراه ميتواند معدودي تقاطع همسطح داشته باشد، به شرطي كه فاصله تقاطع ها از يكديگر زياد (بيش از حدود 5/2 كيلومتر) باشد.
راه عبوري ادامه راههاي برون شهري دو طرفه در داخل شهرهاي معمولاً كوچك و متوسط يا روستاهاست ، به شرط آنكه عملكرد عبوري آنها در داخل شهر يا روستا نيز حفظ شود. فاصله تقاطعهاي همسطح راه عبوري از يكديگر كمتر از حدود 5/2 كيلومتر نيست
خيابان محلي ، خياباني است كه در طراحي و بهرهبرداري از آن ، نيازهاي وسايل نقليه موتوري ، دوچرخه سوار و پياده با اهميت يكسان رعايت ميشود. براي رعايت حال پياده و دوچرخه سوار، سرعت وسايل نقليه موتوري در اين خيابانها، پائين نگه داشته ميشود.
تعريف راه و خيابان در آئين نامه طراحي راههاي شهري ـ بخش مباني (وزارت مسكن وشهرسازي، 1374) چنين آمده است : « مجموعهاي است كه براي عبور وسايل نقليه موتوري، دوچرخه و پياده ساخته ميشود. به راه در داخل آبادانيها، خيابان نيز اطلاق ميشود، مگر در مورد راههايي كه عملكرد برون شهري دارند ولي از داخل اين مناطق ميگذرند (راههاي شرياني درجه 1) كه اطلاق خيابان به آنها معمول نيست.»
از نظر نحوه تعيين مشخصات هندسي ، راههاي شهري به سه گروه كلي متمايز از يكديگر طبقهبندي ميشوند كه عمدتاً با توجه به نقش آنها تعريف ميشوند :
راههاي شرياني درجه 1 ، شرياني درجه 2 و خيابانهاي محلي .
راههاي شهري شش نقش اصلي برعهده دارند كه عبارتند از :
فراهم آوردن امكان جابجايي براي وسايل نقليه موتوري (نقش جابجايي).
فراهم آوردن امكان دسترسي وسايل نقليه موتوري به بناها و تأسيسات (نقش دسترسي).
ايجاد بستري براي ارتباطات اجتماعي نظير كار، گردش ، بازي و ملاقات (نقش اجتماعي).
شكل دادن به ساختار معماري (نقش معماري شهري).
تأثير در آب و هواي محيط اطراف راه (نقش تأثيرات آب و هوايي)
تأثير در اقتصاد شهر (نقش اقتصادي)
از شش نقش فوق الذكر، سه نقش جابجايي ، دسترسي و اجتماعي ، معيارهاي اصلي طبقهبندي راههاي شهرياند به طوري كه :
در راههاي شرياني درجه 1 ، جابجايي تنها نقش اصلي است و نقشهاي دسترسي و اجتماعي به نفع آنها تنظيم ميشوند.
در راههاي شرياني درجه 2 ، نقشهاي جابجايي و دسترسي هر دو اصلي است و نقش اجتماعي راه به نفع اين دو نقش تنظيم ميشود.
در خيابانهاي محلي ، هر سه نقش جابجايي ، دسترسي و اجتماعي اصلياند و به آنها توجه يكسان ميشود. از آنجا كه بطور طبيعي غلبه با وسايل نقليه موتوري است، رعايت نقش اجتماعي ايجاد ميكند كه سرعت و حجم ترافيك موتوري به شدت تحت نظر گرفته شود.
با توجه به نقش راهها ، راه شرياني درجه 1، راهي است كه در طراحي و بهرهبرداري از آن به جابجايي وسايل نقليه موتوري برتري داده شود. براي رعايت اين برتري ، دسترسي وسايل نقليه موتوري و همچنين عبور پيادهها از عرض راه تنظيم ميشود. راههاي شرياني درجه 1، ارتباط با شبكه راههاي برون شهري را تأمين مي كنند. با اعمال درجات مختلفي در كنترل دسترسي ، راههاي شرياني درجه 1 به آزاد راه ، بزرگراه و راه عبوري دسته بندي ميشوند :
آزاد راه، راهي است كه در تمام طول آن ، ترافيك دو طرف به طور فيزيكي از يكديگر جداست و جريان ترافيك در آن بدون وقفه (آزاد) است و تقاطع همسطح در آن وجود ندارد.
بزرگراه ، راهي است كه ترافيك دو طرف آن به طور فيزيكي از يكديگر جداست و در طولهاي قابل ملاحظه اي از آن ميتوان جريان ترافيك را پيوسته فرض كرد. بزرگراه ميتواند معدودي تقاطع همسطح داشته باشد، به شرطي كه فاصله تقاطع ها از يكديگر زياد (بيش از حدود 5/2 كيلومتر) باشد.
راه عبوري ادامه راههاي برون شهري دو طرفه در داخل شهرهاي معمولاً كوچك و متوسط يا روستاهاست ، به شرط آنكه عملكرد عبوري آنها در داخل شهر يا روستا نيز حفظ شود. فاصله تقاطعهاي همسطح راه عبوري از يكديگر كمتر از حدود 5/2 كيلومتر نيست
راه شرياني درجه 2 ، راهي است كه در طراحي و بهره برداري از آن ، به جابجايي و دسترسي وسايل نقليه موتوري برتري داده ميشود. براي رعايت اين برتري، حركت پيادهها از عرض خيابان كنترل ميشود. راههاي شرياني درجه 2 داراي عملكرد درون شهرياند و شبكه اصلي راههاي درون شهري را تشكيل ميدهند.
خيابان محلي ، خياباني است كه در طراحي و بهرهبرداري از آن ، نيازهاي وسايل نقليه موتوري ، دوچرخه سوار و پياده با اهميت يكسان رعايت ميشود. براي رعايت حال پياده و دوچرخه سوار، سرعت وسايل نقليه موتوري در اين خيابانها، پائين نگه داشته ميشود.