مشارکت مردمی در طرح های اسکان غیررسمی و بافت های فرسوده شهری از تخیل تا واقعیت-دکترمح

مشارکت در معنای عام خود درگیری آحاد مردم و دست اندرکاران بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده در فرایند و روند تهیه و اجراء طرحهای نوسازی و بازسازی است. در حالیکه این مفهوم در تئوری توسط دستاندرکاران و مسئولان و برنامهریزان پذیرفته شده، اما در عمل فرایند تهیه طرحها از شناخت مسأله و تدوین چشمانداز و راهبردها گرفته تا ارائه راهحلهای پیشنهادی و تا اجراء (اگر به این مرحله برسد!) به گونهای است که کمتر جائی برای مشارکت مردم و سایر بازیگران عرصه نوسازی و بازسازی فراهم آورده است. مسیر گردش کار و روند تهیه، بررسی و تصویب طرحها نیز آسیبهایی را موجب میشود که عملاً بدون حضور مردم و نهادهای ذیربط زمینه و عرصه مشارکت را به حداقل تقلیل میدهد. نتیجه آن ناکارآمد شدن طرحها و فقدان مکانیسمهای مشارکتی است که عملاً تحقق پذیری طرحهای نوسازی بافتهای فرسوده را با مشکلات جدی مواجه کرده است. در این مقاله تجربه دو طرح تهیه شده با دو فرایند و نگاه متفاوت از نگاه فرایندشناسی طرح و جایگاه و امکانپذیری مشارکت مردمی مقایسه شده است: اسکان غیررسمی کرج با شرح خدمات 5 مرحلهای با عنوان توانمندسازی و خاک سفید با شرح خدمات 3 مرحلهای با عنوان طرح منظر شهر. این مقاله پس از طرح زمینه نظری در رابطه با مفهوم و مبانی مشارکت در بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و آسیبهای طرحهای تهیه شده (با استناد به تجربههای محقق و تیم پژوهشی) از منظر تحقق مشارکت پیشنهاداتی در رابطه با فرایند و روند تهیه تا اجراء این طرحها از منظر مشارکت ارائه خواهد داد.